آزادی و دین داری از دیدگاه میشل فوکو، با تأکید بر نوشته های او دربارۀ انقلاب اسلامی ایران

Authors

فاطمه توفیقی

دکتری دین و ادبیات، دانشگاه ادیان و مذاهب قم

abstract

یکی از مهم ترین سؤالاتی که ذهن پژوهش گران فوکو را درگیر کرده این است که آیا نظریات او دربارۀ قدرت موقعیتی برای اعمال آزادی و شورش فراهم می کند. هم چنین، در پی این سؤال یکی از معماهای پیش روی پژوهش گران این بوده است که مواضع او دربارۀ انقلاب ایران چگونه با مواضعی که دربارۀ آزادی و قدرت داشته است سازگاری می یابد. در این مقاله نقش آزادی و سوژگی در آثار فوکو را با تأکید بر انقلاب ایران بررسی خواهم کرد. از نظر وی، در موقعیتی که قدرت در همه جا نفوذ کرده است، یکی از امکان های مهم برای اِعمال فاعلیت (سوژگی) «تمرین های معنوی» است؛ یعنی مجموعه ای از فعالیت ها که در جهت خودسازی انجام می شود. انقلاب ایران نمونه ای از این نوع سوژگی را به نمایش گذاشت، زیرا بسیاری از انقلابیون هم زمان به خودسازی درونی و ایجاد تحول بیرونی می پرداختند. فوکو باور داشت که تشیع انقلابی به دلیل وجود رویکردهای باطنی امکان اِعمال آزادی را فراهم می کند. البته چنین ترکیبی از آن جا که در مقوله های ذهنی غربی نمی گنجید، برای ایشان هضم شدنی نبود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

آزادی و دین‌داری از دیدگاه میشل فوکو، با تأکید بر نوشته‌های او دربارۀ انقلاب اسلامی ایران

یکی از مهم‌ترین سؤالاتی که ذهن پژوهش‌گران فوکو را درگیر کرده این است که آیا نظریات او دربارۀ قدرت موقعیتی برای اعمال آزادی و شورش فراهم می‌کند. هم‌چنین، در پی این سؤال یکی از معماهای پیشِ‌روی پژوهش‌گران این بوده است که مواضع او دربارۀ انقلاب ایران چگونه با مواضعی که دربارۀ آزادی و قدرت داشته است سازگاری می‌یابد. در این مقاله نقش آزادی و سوژگی در آثار فوکو را با تأکید بر انقلاب ایران بررسی خواهم ...

full text

آزادی و دینداری از دیدگاه میشل فوکو، با تأکید بر نوشته های او دربارۀ انقلاب اسلامی ایران

یکی از مهم­ترین سؤالاتی که ذهن پژوهشگران فوکو را درگیر کرده، این است که آیا نظریات او درباره قدرت موقعیتی برای اعمال آزادی و شورش فراهم می­کند. همچنین در پی این سؤال یکی از معماهای پیش روی پژوهشگران این بوده است که مواضع او درباره انقلاب ایران چگونه با مواضعی که درباره آزادی و قدرت داشته است، سازگاری می­یابد. در این مقاله به بررسی نقش آزادی و سوژگی در آثار فوکو با تأکید بر انقلاب ایران خواهیم پ...

full text

بررسی تطبیقی مدرنیته، عقلانیت و معنویت از دیدگاه امام خمینی و میشل فوکو (با تأکید بر انقلاب اسلامی ایران)

برخی از نظریه‌پردازان، عقلانیت منهای معنویت را یکی از شاخص‌های برجسته مدرنیته می‌دانند. موضوع این مقاله، بررسی مدرنیته، عقلانیت و معنویت از دیدگاه امام خمینی+ از دنیای اسلام و میشل فوکو از دنیای غرب است. تجربه مدرنیته ثابت کرده است که عقلانیت خودبنیاد انسان بدون وجود معنویت و عالم متافیزیکی، نتوانسته آدمی را به جایگاه اصلی خود برساند. با شکل‌گیری گفتمان انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی+ ، جایگ...

full text

خوانشِ فرهنگی میشل فوکو از انقلاب اسلامی

فرضیه کلی مقاله این است که خوانش فرهنگی فوکو در خصوص انقلاب اسلامی، ریشه در دستگاه نظری او دارد. جنبش انقلابی مردم ایران، در بعد نظری توجه متفکران، فیلسوفان، جامعه‌شناسان و... را به خود معطوف نموده و تئوری‌ها و پارادایم‌های زیادی بواسطه حرکت مردمی ایران، تعدیل شدند. در میان تئوری‌های مزبور، خوانشِ فرهنگی میشل فوکو به حاشیه‌رانی تبیین اقتصادی و برجسته‌سازی تبیین فرهنگی می‌پردازد. برساخت فرهنگی فو...

full text

ارزیابی انتقادی روایت میشل فوکو از انقلاب اسلامی ایران

انقلاب اسلامی ایران، صرف­ نظر از این­که بساط استبداد کهن ایرانی را برچید و ساختارهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نظم موجود را دگرگون ساخت، به موضوعی جالب­ توجه برای نظریه­ های رایج و بدیع در علوم اجتماعی تبدیل شد و حاصل مطالعه­ ی آن پدید آمدن چرخشی پارادایمی در نگاه به نظم جهانی بود. در این مقاله، پرسش اصلی این است که انقلاب ایران به چه دلایلی و از کدام ابعاد برای فوکو تأمل­برانگیز بود؟ او این رخدا...

full text

بررسی اهداف آموزشی از دیدگاه میشل فوکو

از آنجا که تعیین هدف ها راهنمای همه فعالیتهای آموزشی است، در این پژوهش تلاش شده است این کار بنیادی را با نگرش به تعریف انسان از دیدگاه میشل فوکو بررسی کند. فوکو که با کندوکاو باریک بینانه در زمینه جنون و شیوه های بکارگیری مجازات، گسستی جدی در تاریخ اندیشه بشری یافته بود، هستی انسان را نیز بر همین اساس روشن ساخت. او این گسست ها را از دیدگاه اراده معطوف به قدرت و با تکیه بر دانش بررسی می کند و ان...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
غرب شناسی بنیادی

جلد ۶، شماره ۱، صفحات ۱-۱۳

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023